GEMMA staat voor de "GEMeentelijke Model Architectuur". Het bestaat uit een aantal producten die samen beschrijven hoe de ruim 400 Nederlandse gemeentes verstandig kunnen omgaan met bedrijfsprocessen en informatievoorziening. Op een manier die past bij hoe andere overheidsinstellingen zich ontwikkelen.
Om de grote lijnen voor alle overheidsorganisaties (zo'n 1700 stuks) te beschrijven is de NORA ("Nederlandse Overheids Referentie Architectuur") ontwikkeld. Daarmee is er dus een gelaagdheid waarbij per overheidssector (gemeenten, rijksoverheid, waterschappen, etc) een eigen referentiearchitectuur beschikbaar is, die past binnen de NORA.
Zoals bij iedere architectuur is het lastig om te zeggen wat nou precies de kern daarvan is. Met betrekking tot GEMMA hoor ik regelmatig "zaakgericht werken" noemen. Daar is wel iets voor te zeggen. Pakweg 10 jaar geleden is er om goede redenen gekozen om voor GEMMA gebruik te maken van een 3 lagenmodel waarbij "zaken" een belangrijk onderdeel vormen: alles wat een gemeente in de versnipperde backoffice doet kan als "zaak" in de midoffice worden vastgelegd waardoor klanten en het Klant Contact Centrum in de frontoffice beter geholpen kunnen worden. De architectuurconcepten als "front-mid- en backoffice" en "zaakgericht-werken" hebben hun waarde voor gemeenten in praktijk bewezen en waren dus een goede keuze.
Maar ik zou het niet de kern van GEMMA noemen. Dat zou ook een beetje vreemd zijn, want de kern van GEMMA zou dan iets zijn dat niet aanwezig is in NORA, de overkoepelende moederarchitectuur. Voor mij is de kern, niet alleen voor GEMMA maar voor alle afgeleide overheidsarchitecturen, NORA's dienstoriëntatie. In lijn daarmee zou ik binnen de GEMMA Informatiearchitectuur versie 1, waaraan ik heb meegewerkt, "Verbinden" een belangrijkere hoofdinformatiefunctie noemen dan "Zakenbeheer".
Onder de noemer "GEMMA 2.0" is KING nu bezig met de ontwikkeling van een aantal nieuwe producten. Meer dan voorheen wordt daarbij gekeken wat voor diensten gemeenten gemeenschappelijk hebben. En hoe die vervolgens kunnen worden beschreven en gestandaardiseerd. De High Level Architectuur Basisgemeente (pdf) maakt voor beschrijving van de gemeentelijke informatiearchitectuur daarvoor nu bijvoorbeeld gebruik van termen als "services" en "apps". Wat mij betreft een goede doorontwikkeling van "dienstmeisje GEMMA" die prima past bij de dienstoriëntatie van moeder NORA.
